Interculturele Communicatie
Cultuur bestaat uit de ongeschreven regels voor het sociale spel.
(G. & G.J. Hofstede)
Cultuur gaat over wat we delen met anderen. Het kan gaan om een nationale cultuur, een bedrijfscultuur of studentencultuur. Iedere cultuur komt met eigen ongeschreven regels over wat 'normaal'is en wat afwijkend is. Wanneer verschillende culturen elkaar ontmoeten, kan er ruis in de communicatie ontstaan of kunnen normen en waarden botsen. Is je afkeuring duidelijk maken een uiting van eerlijkheid of vijandigheid? Hou je van punctualiteit of flexibiliteit? Hoewel kennis over andere culturen en gebruiken interessant is, ligt in onze trainingen daar minder de nadruk op. De waarde van culturele kennis is namelijk beperkt. De spelregels van een cultuur zijn vaak complex, genuanceerd en verschillen van context tot context en van persoon tot persoon. Zo begroeten wij elkaar in Nederland lang niet altijd met drie zoenen, maar soms ook met een hand, één zoen, een knuffel, etc. Belangrijker dan culturele kennis, is een sensitiviteit voor culturele verschillen en de competenties om met deze verschillen te kunnen omgaan.
Overzicht:
Culturele bewustwording & cultuursensitiviteit: veel mensen denken bij cultuur aan de vreemde ander en niet aan hun eigen culturele kader. Cultuursensitiviteit begint met onderzoek naar de eigen waarden en normen. Uit welk nest kom je en hoe kleurt dat jou blik op de wereld? We doen oefeningen om inzicht te krijgen in de eigen culturele identiteit en de daarop gebaseerde overtuigingen en handelingen. Bewustwording van het eigen culturele referentiekader is nodig om je op een betekenisvolle manier te verhouden tot een ander cultureel kader. Verder besteden we aandacht aan de vraag ‘wat is cultuur en cultuursensitiviteit?’.
Culturele kennis: wat zijn belangrijke verschillen tussen culturen? En waar sta jij ten opzichte van deze culturele dimensies, zoals bijvoorbeeld zwakke en sterke context communicatie? Naast theoretische kennis groeit culturele kennis vooral door ‘echt’ contact met mensen met een andere culturele achtergrond.
Culturele competenties: tot slot komen in de training kort een aantal communicatie tools aan bod, waaronder het geven van feedback, contextuele vragen en/of ik-boodschap.
METHODIEK
Diversity Joy is sinds 2007 actief met het bouwen van gemeenschappen en verbinden van verschillen binnen en buiten Nederland. Diversity Joy richt zich in al haar interventies op ervarend leren. Ervaringsgericht leren bestaat uit 1) de ervaring zelf, en 2) het geven van betekenis aan de ervaring (reflectie). Leerervaringen worden op een gevarieerde wijze aangeboden: fysiek en mentaal, individueel en groepsgewijs, creatief en analytisch. Deze variatie creëert een dynamische, holistische ervaring en maakt het leerproces toegankelijk voor ieders niveau en behoefte. De trainingen worden gefaciliteerd met een team van twee trainers. Hieronder volgt een voorbeeld programma van een 4 uur durend programma (2 x 2 uur) zoals wij dat voor het UAF verzorgen (zie hieronder).
VOORBEELD AGENDA
Introductie Vertel iets over jezelf en wat je wil leren vandaag ahv een gekozen object.
Agenda & Afspraken Overzicht programma en het maken van afspraken rondom veiligheid, vertrouwelijkheid, etc.
Allemaal verschillend Speelse oefening rondom onderlinge verschillen en overeenkomsten
Mentorschap Aandacht voor aspecten rondom het mentorschap (professionaliteit vs. vriendschap, machtsverschillen, vluchtverhaal)
Eigen Culturele kader Gespreksoefening in 3 ronden over iets wat je van huis uit hebt meegekregen.
Presentatie Cultuur Wat is cultuur en cultuursensiteit? Waar sta jij tov een aantal culturele dimensies zoals sterke & zwakke context communicatie.
Hot seat Altijd al willen weten, maar nooit durven vragen. Gesprek over cultuurverschillen waarbij 2 mensen plaatsnemen in de hotseats.
Blind Walk Hoeveel sturing en steun biedt je en hoe verhoudt de ervaring zich tot het mentorschap, incl. het geven van onderlinge feedback.
Ik-boodschappen Verbindende communicatie. Of: cultureel interview – contextuele vragen
Evaluatie en afsluiting
Interculturele Communicatie voor het UAF
Sinds 1948 steunt Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF hoger opgeleide vluchtelingen bij hun studie en het vinden van een baan op niveau. Diversity Joy werkt sinds 2017 intensief samen met het UAF voor het mentorschapsprogramma Refugees@Campus en het reguliere mentoringsprogramma. Diversity Joy doet dit in de vorm van regelmatige workshops interculturele communicatie voor vluchteling-studenten en hun mentoren van een dagdeel. Dankzij de gemengde samenstelling krijgen deelnemers op meerdere momenten in de training de gelegenheid om met de ‘ander’ uit te wisselen. Zo krijgen ze wederzijds meer zicht op verschillende opvattingen rondom studie, de oriëntatie in de Nederlandse maatschappij en meer begrip voor de problemen, waarmee nieuwkomers zich geconfronteerd zien. Naast de interculturele communicatie, is er in de trainingen ook aandacht voor het mentorschap. Het mentorschap krijgt pas goed vorm wanneer beide partijen elkaar als partners zien. Hiervoor moeten mentor en mentee o.a. een balans vinden tussen professionaliteit & vriendschap, onderlinge machtsverschillen, en sturing & steun. In de training wordt aandacht besteed aan deze dimensies en hoe er vanuit de cultuur verschillende verwachtingen en aannames kunnen bestaan.
Naast de workshops interculturele communicatie, geven wij ook regelmatig trainingen en lezingen aan docenten van het schakeljaar op verschillende universiteiten en hogescholen, en aan de studentbegeleiders van het UAF.